Projekt Dawny Sopot

Karczma istniała w Sopocie od ok. XV w. Późniejsze dokumenty klasztorne wymieniają min. posesjami karczmą sopocką (Taberna Ziooitensis), do której należały 4 łany gruntu z łąkami, duży staw i pawilon letni. Pierwszym właścicielem, którego wymieniają dokumenty, był Dittrich Brandes, gdańskiego rodu patrycjuszów gdańskich. Jego spadkobiercy w 1613 r. odstąpili karczmę Grzegorzowi Wejherowi z Gdańska. Nowi nabywcy sprzedali niektóre części ziemi, to znów nabyli inne, tak że areał związany z karczmą nie zmieniał się przez długi czas.

Podczas pożaru Sopotu w 1734 r karczma spłonęła doszczętnie, a w ok. połowy XVIII w. wzniesiono nową, murowaną, po której pozostała większość ścian parteru, piwnica pod dawną izbą gospodarczą i druga na zewnątrz, późniejsza z około 1800 r. Nad nią stanęła następnie przybudówka z kilku pomieszczeniami, zapewne gospodarczymi, później gościnnymi. Przybudówka ta została rozebrana po drugiej wojnie światowej. Drugim członem założenia z połowy XVII w. była wielka stajnia z wozownią, czyli stan albo zajazd dla podróżnych przybywających ekwipażami konnymi.

Pod koniec XVII w. karczmę nabył niejaki Korąpiewski, który rozparcelował większość gruntów, min. Kowalnię, czyli kuźnię. Stała ona nad Kuźniczym Potokiem, płynącym na linii dzisiejszej ul. Goyki. Jednym z późniejszych poprzednich właścicieli był Ignaz Muller, rzeźbiarz i sztukator, zatrudniony w 1744 r. w Oliwie przy renowacji dzieł sztuki. Na przełomie XVII i XIX w. od wschodu do głównego budynku dostawiono przybudówkę oraz dokonano zmian we wnętrzu. Z tego czasu pochodzą dwie drewniane kolumny w dawnej izbie gospodnej. Dalszymi właścicielami byli: Bauer, od 1826 r. Wilhelm Kruger, a później Otto Runde, który w 1872 r. wynajął w karczmie pomieszczenia urzędowi gminnemu. W tych czasach stara karczma, którą nazywano „Przylądkiem Dobrej Nadziei”, gościła głównie miejscową ludność okoliczną w czasie targów i przejezdnych. Kuracjusze korzystali z nowych lokali zakładanych w Dolnym Sopocie.

Pod koniec XIX w. nastąpiła ponowna przebudowa karczmy, podwyższenie jej o jedną kondygnację dla uzyskania pokoi gościnnych, zbudowanie nowego wejścia i werandy od południa. Później doszło do rozbiórki podcienia i zajazdu, co nastąpiło w związku z poszerzeniem ulicy (dawnej ul .Pomorskiej).

Karczma funkcjonowała do 1934 r. Po wojnie parter głównego budynku zajęła spółdzielnia Ton, a na piętrze znalazły się mieszkania.

źródło: F. Mamuszka Bedeker Sopocki, 1981

Plan Sopotu z 1634 r. a) Dwór Szwedzki b) Dwór Sopocki f) Apteka g) Dwór Angielski (rentamt) i) Karczma k) Dwór Duński (urząd miejski) m) Dwór Hiszpański n) Pałac o) Majątek Wegnera d) e) h) l) p) r) Stawy

Karczma Sopocka (Dwór XV) na pierwszym planie wsi Sopot, widoczny jako drugi budynek na prawobrzeżnym krańcu skrzyżowania głównej drogi prowadzącej do Gdańska, utwardzonej w 1825 r.

Plan Sopotu wg. Johanna Caspara Schirschmita z 1714 r. Kolorowy plan podziału gruntów we wsi Sopot z 1714 roku, autorstwa J. C. Schirschmita

Karczma Sopocka (Dwór XV) widoczna na planie podziału gruntów, widnieje jako posiadłość oznaczona symbolem "N". W tym czasie do Karczmy należało 16 włók ziemi oraz staw.

Plan wsi Sopot z okresu wojen napoleońskich i oblężenia Gdańska z 1807 r.

Karczma Sopocka (Dwór XV) na planie napoleońskim, widoczny budynek główny oraz wozownia karczmy.

Plan wsi Sopot z 1830 r. zwany planem Schapera.

Karczma Sopocka (Dwór XV) na planie z 1830 r., na planie zaznaczony poszerzony plac karczmy na którym zatrzymywały się powozy oraz budynki wozowni.

Plan wsi Sopot z 1881 r. autorstwa Juliusza Sauera.

Karczma Sopocka (Dwór XV) na planie z 1881 r., widoczny sąsiadujący z karczmą od północy Królewski Urząd Sądowy (5). W skutek pożaru w 1934 r. karczma traci jeden z budynków gospodarczych położony pierwotnie równolegle do wąwozu skarpy sopockiej.

Plan wsi Sopot z 1895 r. autorstwa L. Boettchera.

Karczma Sopocka (Dwór XV) na planie z 1895 r., widoczne zabudowania karczmy, plac oraz połączenie przez tory z ul. Willową (obecnie ul. Obrońców Westerplatte)

Sopot 1910 r. Urząd Geodezyjny Król. Prus, skala 1: 25 000, tytuł oryginału: 1:25 000, Zoppot. 1910.

Karczma Sopocka widoczna na planie z 1910 r., widoczne podwórze zajazdu oraz droga przecinająca linię kolejową, a łącząca karczmę z obecną ul. Obrońców Westerplatte

Sopot 1924 r., skala 1: 5000 tytuł oryginału: Zoppot 1924, 1: 5000, Stadtvermessungsamt

Karczma Sopocka na planie z 1924 r., wyraźnie widoczny budynek zajazdu, wozowni oraz obszerne podwórze