Strona gwna Muzeum Mapa Sopotu Galeria Galeria

Sołectwo, Dwór (III)



Sołectwo, Dwór (III)


fotografie: 1 2 3 4

Inna nazwa: Sołectwo/ Dwór (III)/ Dwór Przebendowskich/ Dwór Wegnera
Lokalizacja: ul. 1 Maja 9

Do początku XVII w. Dwór III, zlokalizowany w zachodniej części placu wiejskiego, (obecnie ul. 1 Maja 9), był siedzibą sołectwa. Sołtys wyposażony był w 6 włók (włóka chełmńska = ok. 16,7 ha) wolnych od pańszczyzny. Sołectwo, które od początków XVII w. znajdowało się w Górnym Sopocie, było dziedziczne. Pod koniec XVI w. sołtys dysponował własną pieczęcią z napisem: "Signatura ruralis Sculteti Soppotensis". Do samego Dworu III należało 5 włók gruntu. W 1612 r. chylącą się ku upadkowi i obciążoną długami posiadłość sołecką nabył bogaty gdański mieszczanin Grzegorz Wejher, zaś siedzibę sołtysa przeniesiono do Dolnego Sopotu zostawiając sołtysom włókę ziemi. Dwór III odbudowano i urządzono wspaniały ogród. W 1630 r. majątek nabył Jakub Steffen, który gospodarował tu ponad trzydzieści lat. W 1661 r. majątek przejęły Konstancja i Gertruda Natzen, a wkrótce potem Katarzyna von der Linde, prawdopodobnie żona Adriana von der Linde, ówczesnego burmistrza Gdańska. W 1682 r. Katarzyna von der Linde wyszła ponownie za mąż za polskiego szlachcica Lebińskiego, który sprzedał dwór Salmonowi Frestwittowi, ten zaś z kolei, w trzy lata później , Eliaszowi Curiasowi. W 1718 r. Eliasz Curias sprzedał dwór wdowie Annie Dorocie Schultz, która wkrótce poślubiła Daniela Millicha. Po pożarze i śmierci Millicha w 1733 r. zniszczone zabudowania odkupił szlachcic Jan Delamiński, który wydzierżawił je gdańskiemu mieszczaninowi Kruegerowi. W 1750 r. Delamiński sprzedał dwór kapitanowi Wobeserowi, ten zaś w 1757 r. generałowi Przebendowskiemu. Wielką majętność Przebendowskich wraz z Dworem III nabył w 1804 r. za 23 tys. talarów kupiec Karol Wegner. Na miejscu dawnych zabudowań Dworów III, VIII i IX urządził malowniczy park z licznymi stawami. Majątek Wegnera nabył w 1855 r. nadleśniczy Goeldel, a jego spadkobiercy sprzedali go w 1904 r. miastu. Jak pisze F. Mamuszka, w 1859 r. przeniesiono niepodal intendenturę. Wtedy zniszczono część zabudowań dworskich oraz park, ciągnący się na przestrzeni kilkuset metrów wzdłuż drogi i będący przedmiotem podziwu gości sopockich. Zlikwidowano też piękną aleję, fontannę i malowniczy stawek w parku. Po całkowitym przejęciu majątku dworskiego przez miasto część gruntów została przeznaczona na parcele budowlane, jednak większość należała do miejskiego folwarku, utrzymywanego przez magistrat jeszcze kilka lat po ostatniej wojnie. Ostatni budynek folwarku - murowany domek służby folwarcznej - rozebrano w maju 1971 r. Do naszych czasów przetrwał fragment parku otaczającego Dwór, znajdujący się obecnie przy ul. Armii Krajowej, na przeciwko dawnego Gimnazjum Realnego.

źródło: F. Mamuszka, Bedeker Sopocki, F. Mamuszka, Sopot Szkice z Dziejów, M. Sperski Sopot.Przewodnik, M. Sperski, Dzieje Sopotu do 1945 r., Andrzej Groth, Sopot i Sąsiednie Wsie w Czasach Nowożytnych, opracowanie www.dawnysopot.pl

Pokaż lokalizację obiektu na mapie Dawnego Sopotu: Sołectwo, Dwór (III)

ul. 1 Maja
ul. Armii Krajowej



Dwór III na fotografii z ok. 1915 r. źródło: HI

pokaż wszystkie fotografie...


Inne zasoby Dawnego Sopotu związane z lokalizacją Sołectwo, Dwór (III):

Eksponaty znajdujące się w muzeum Dawnego Sopotu (1)
Pokaż wszystkie eksponaty w muzeum odpowiadające adresowi

Galeria fotografii Muzeum Dawnego Sopotu (4)




Pokaż wszystkie fotografie w galerii... (4)



Sołectwo, Dwór (III) źródło: UM Sopot

Panorama Sopotu i Zatoki Gdańskiej ukazująca zabudowania Dworów Sopockich widzianych z Królewskiego Wzgórza. Po prawej stronie widoczne prawdopodobnie zabudowania min. Dworu III oraz otaczającego go ogrodu, litografia z 1825 r. wg. C.G. Ludwiga (UM Sopot)

Sołectwo, Dwór (III) źródło: DS

Widok na pozostałość parku otaczający Dwór III, zdjęcie z ok. 1910 r. (DS)

Sołectwo, Dwór (III) źródło: MM

Panorama z Królewskiego Wzgórza w kierunku zabudowań Dworu III. Na pierwszym planie widoczny budynek Sądu, zdjęcie z ok. 1919 r. (MM)

Sołectwo, Dwór (III) źródło: GK

Widok w kierunku dawnych posiadłości Przebendowskich/ Wegnera: Dworu III, Dworu Duńskiego (XII), Dworu Cieszyńskiego (VII), Na pierwszym planie widoczna cegielnia, remiza strażacka, dalej widoczny ogród i park otaczający Dwór III, zdjęcie z ok. 1925 r. (GK)




 
Dawny Sopot 2006 - 2024, Informacje na temat projektu, polityka prywatności